Gunaydin herkeze, Bugun evrenin temelini olusturan en onemli maddeden bahsedecegim, Kara Madde... Kara madded nedir ve nasil kesfedildi... eger merak ediyorsaniz, yazinin devamini okuyun, yada Listen' a basarak sarkiyi dinleyin.. yada ikisnide yapin : )
Evet, oncelikle evrenin %90 nini kaplayan gizemli maddeye Kara MADDE "Dark Metter" denir. Peki nasil kesfedildi Kara madde?
Gezegenlerin ve galaksilerin agirklari iki metodla hesaplanir. (Gunesin agirliginin nasil hesaplandigini baska bir bolumde anlatacagim), 1- Parlakliklarina bakarak veya 2- hareketlerine bakarak. Evrende herseyin dondugunu dusnecek olursak, icerisinde daha fazla gezegen ve yildiz bulunan galaksiler daha hizli doner. Boylelikle hangi galaksinin kutlesinin daha yogun oldugu tespit eileblilir. 1930 larin baslarinda iki unlu astronom Jan Oort ve Fritz Zwicky bu iki metodu ayri ayri kullanarak galaksilerin kutlelerini hesaplamaya calismislar ama hicbirzaman iki hesabin sonucu ayni olmamis. Sonra soyle bir sonuca varmislar, evrende gorunmeyen fakat orada olan ve galaksilerin kutlelerini etkeleyen birsey var demisler ve bunu "dark matter' kara madde diye adlandirmislar. Soyle dusunecek olursak, eger kara madde olmsaydi, butun galaksiler savrulurlardi, onlari orada tutan bir bilinmeyen var. Ornegin, karanlik bir odada duvara bakin, duvari goremezsiniz cunki isik yoktur, ama bu demek degildirki orada duvar yok. Karanlik maddede ayni seydir, sadece karanlik madde isikta parlamaz. Ama hala bu konu uzerinde calismalar devam ediyor, kara madde henuz kanitlanmis degildir. CERN labaruarindaki deneyler belki kara maddeini varligini kesfedecektir.
.............
ve gunu Sarkisi, OC nin soundtrack albumunden California,........ here we come............
Listen...
No comments:
Post a Comment